En Güzel Örnek
Allah-u Teala şöyle buyurmuştur ki:
“Sizin için Allah’ın Resulünde güzel bir örnek vardır.”[1]
1- Kul Gibi Yemek Yemesi ve Oturması
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a) kul gibi yemek yer, kul gibi oturur ve kendisinin de bir kul olduğunu biliyordu.”[2]
2- Uykudan Kalkarken Secde Etmesi
İmam Bakır (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a) uykudan kalkarken (alnını yere koyarak) Allah’a secde ederdi.”[3]
3- Namaza Aşkı
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), ne yemeği ve ne de diğer bir şeyi namaza tercih etmezdi; namaz vakti ulaştığında, ne ailesini tanırdı, ne de dostunu.”[4]
4- Kur’ân Okuması
İmam Bakır (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), Kur’an’ı herkesten daha güzel bir sesle okurdu.”[5]
5- Namazda Ağlaması
İmam Seccad (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), hiçbir suçu olmaksızın Allah korkusundan o kadar ağlardı ki, namaz kıldığı yer (secdegahı) ıslanırdı.”[6]
6- Ümmetle Beraber Olması
Enes bin Malik diyor ki:
“Resulullah (s.a.a), hastanın ziyaretine giderdi, cenazeyi teşyi ederdi ve kölenin davetini icabet (kabul) ederdi.”[7]
7- Birlikte Oturduğu Kimseye Saygısı
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a)’in, birlikte oturduğu kimsenin önünde ayağını uzatması kesinlikle görülmemiştir.”[8]
8- Sözü Kesmemesi
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), kimsenin sözünü, haddini aşmadıkça kesmezdi; kestiğinde de sakındırarak veya kalkarak bu işi yapardı.”[9]
9- Oturma Adabı
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), oturup kalkarken mutlaka Allah’ı anardı; meclislerde kendisi için özel bir yer seçmezdi; bu işten nehy ederdi; bir toplantıya katıldığında meclisin son kesiminde (boş olan yerde) otururdu ve diğerlerine de böyle yapmalarını emrederdi.”[10]
10- Misafire Karşı Davranışı
İmam Musa Kazım (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a)’e misafir geldiğinde, Hazret onunla birlikte yemek yerdi; misafir elini yemek ve sofradan çekmedikçe O elini çekmezdi.”[11]
11- Musafaha Etmesi
İmam Cafer Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a) bir kimseyle musafaha ettiğinde (tokalaştığında), o elini geri çekmedikçe, Hazret kesinlikle elini geri çekmezdi.”[12]
12- Güler Yüzlülüğü
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a) sürekli güler yüzlü ve yumuşak huylu idi; sert ve katı değildi.”[13]
13- Konuşması
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a) kimseyi kınamazdı, kabahatini yüzüne vurmazdı, sürçme ve ayıplarını aramazdı ve sevabını ümit ettiği sözler dışında (bir şey) konuşmazdı.”[14]
14- Yemeği
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), Allah ruhunu alıncaya dek sürekli arpa ekmeği yerdi.”[15]
15- Şakası
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), şaka ve lâtife yapardı; ama haktan başka bir şey söylemezdi.”[16]
16- Normal Yemesi
Resulullah (s.a.a) buyurmuştur ki:
“Biz öyle bir aileyiz ki, acıkmadıkça yemek yemeyiz; yediğimizde de doyasıya yemeyiz.”[17]
17- Toplumda Yemek Yemesi
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a) toplumla birlikte yemek yediğinde, elini ilk olarak yemeğe o uzatırdı; halkın doyasıya yemesi için de yine son olarak o elini yemekten çekerdi.”[18]
18- Halkın Aklı Miktarınca Konuşması
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), kesinlikle kendi aklı miktarınca halkla konuşmamıştır. (Bu konuda) Kendisi buyurmuştur ki: “Biz peygamberler topluluğu, insanlarla akılları miktarınca konuşmakla görevli kılınmışız.”[19]
19- Adaletle Bakışı
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), bakışlarını ashabı arasında bölürdü; buna-ona (herkese) eşit olarak bakırdı.”[20]
20- Şefkati
İmam Bakır (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), cemaat namazı kılarken, bir çocuğun ağlama sesini duyduğunda, (cemaat namazına katılmış olan annenin çocuğuna yetişmesi için) namazı hafif ve kısa kılardı.”[21]
21- Allah İçin Sinirlenmesi
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), İlahî sınırlar çiğnenmedikçe, kendisine yapılan zulümden dolayı intikam almazdı; İlahî sınırlar çiğnendiğinde sinirlenirdi; siniri ise Allah içindi.”[22]
22- Misvak Kullanması
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), her zaman uykudan kalktığında dişlerini misvaklardı.”[23]
23- Vaktini Üçe Bölmesi
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), kendi evine gittiğinde vaktini üçe bölürdü: Bir kısmını Allah’a, bir kısmını ailesine, bir kısmını da şahsi işlerine ayırırdı.”[24]
24- Dilini Koruması
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), dilini, O’nu ilgilendirmeyen ve O’na faydası olmayan şeylerden korurdu; diliyle halkı bir araya toplardı ve onları kendisinden kaçırmazdı.”[25]
25- Güzel Ahlaklara Sahip Olması
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), herkesten daha cömert, daha cesaretli, daha doğru konuşan, daha vefalı, daha yumuşak huylu ve daha güzel muaşeret edendi.”[26]
26- Kız Çocuğu Olduğunda
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a)’e, bir kız çocuğu olduğuna dair kendisine müjde verildiğinde şöyle buyuruyordu: “Bir güldür; rızkı ise Allah’adır.”[27]
27- Kıbleye Doğru Oturması
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), genellikle yüzü kıbleye doğru otururdu.”[28]
28- Alçak Gönüllülüğü
İmam Bakır (a.s), Resulullah (s.a.a)’in şöyle buyurduğunu nakletmiştir:
“Beş şeyi, benden sonra sünnet olması için ölene dek terk etmeyeceğim: 1) Kölelerle yerde yemek yemeği. 2) Palanlanmış merkebe binmeği. 3) Keçiyi elimle sağmayı. 4) Yünlü elbise giymeği. 5) Çocuklara selam vermeği.[29]
29- Saç ve Sakalını Taraması
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), sürekli saç ve sakalını tarayıp düzeltirdi; saç ve sakalını genellikle suyla (ıslatarak) düzeltip tarardı.”[30]
30- Konuşurken Tebessüm Etmesi
Ebu Derda’dan şöyle dediği nakledilmiştir:
“Resulullah (s.a.a) bir söz söylediğinde, o sözü söylerken tebessüm ederdi.”[31]
31- Yürüyüşü
İbn-i Abbas’tan şöyle dediği nakledilmiştir:
“Resulullah (s.a.a) yol yürürken, öyle canlı ve dinamik yürürdü ki, bu yürüyüş sahibinin, aciz ve yorgun insanlar gibi yürümediği hemen kendini gösterirdi.”[32]
32- Sade Yaşayışı
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), yerde yemek yerdi; köleler gibi (dizleri üzerinde) otururdu; kendi eliyle ayakkabı ve elbisesini yamardı; eğersiz merkebe binerdi; arkasına da birisini bindirirdi.”[33]
33- Şecaati
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Savaş şiddetlendiğinde ve düşmanla karşı karşıya geldiğimizde Resulullah’a sığınıyorduk; Resulullah’tan düşmana daha yakın bir kimse yoktu.”[34]
34- Hamd Etmesi
“Resulullah (s.a.a), her gün üç yüz atmış kez Allah’a hamd ederdi.”[35]
35- Konuşma Meclisi
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a) konuştuğunda, meclistekiler başlarını aşağı eğerek (canı-gönülden O’nu) dinlerlerdi; öyle ki, sanki başlarının üzerinde bir kuş durmuştu.[36] Susunca ashap konuşmaya başlardı. Konuştuklarında ise, O Hazretin huzurunda birbirleriyle çekişmez ve niza etmezlerdi; bir kimse konuştuğunda, o sözünü bitirene dek susup onu dinlerlerdi.”[37]
36- Ashabı Arasında Oturması
Ebuzer-i Gıfârî diyor ki:
“Resulullah (s.a.a) ashabı arasında (daire şeklinde) otururdu; bir garip geldiğinde soru sormak için onlardan hangisinin Peygamber olduğunu ve sorusunu O’ndan soracağını bilemezdi.”[38]
37- Esans Kullanması
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), yemekten daha çok esansa para harcardı.”[39]
38- Ashabını Sorup-Soruşturması
Enes’ten şöyle dediği nakledilmiştir:
“Resulullah (s.a.a), ashabından birisini üç gün görmediğinde onu sorup-soruştururdu; gayıp (yolculuğa gitmiş) olduğunda, hakkında dua ederdi; hasta olduğunda ise halini sormaya giderdi.”[40]
39- Allah’a Karşı Tevazusu
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), Allah Teala O’nu peygamberliğe seçtiği günden, O’nun ruhunu aldığı güne dek asla yaslanarak yemek yememiştir; bu ameli, Allah’a tevazusundan dolayı idi.”[41]
40- Ashabı Hoşnut Etmesi
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a) ashabından birini üzüntülü gördüğünde, şaka ve latifeyle onu hoşnut eder ve şöyle buyururdu: “Allah Teala, kardeşlerinin yüzüne asık suratla bakan kimseyi sevmez.”[42]
Kaynakça:
1- Bihar’ul- Envar.
2- Sünen’ün- Nebi.
3- Mekarim’ul- Ahlak.
4- Nehc’ul- Balağa.
5- Mehaccet’ul- Beyza.
6- Usul-u Kâfı.
Allah-u Teala şöyle buyurmuştur ki:
“Sizin için Allah’ın Resulünde güzel bir örnek vardır.”[1]
1- Kul Gibi Yemek Yemesi ve Oturması
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a) kul gibi yemek yer, kul gibi oturur ve kendisinin de bir kul olduğunu biliyordu.”[2]
2- Uykudan Kalkarken Secde Etmesi
İmam Bakır (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a) uykudan kalkarken (alnını yere koyarak) Allah’a secde ederdi.”[3]
3- Namaza Aşkı
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), ne yemeği ve ne de diğer bir şeyi namaza tercih etmezdi; namaz vakti ulaştığında, ne ailesini tanırdı, ne de dostunu.”[4]
4- Kur’ân Okuması
İmam Bakır (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), Kur’an’ı herkesten daha güzel bir sesle okurdu.”[5]
5- Namazda Ağlaması
İmam Seccad (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), hiçbir suçu olmaksızın Allah korkusundan o kadar ağlardı ki, namaz kıldığı yer (secdegahı) ıslanırdı.”[6]
6- Ümmetle Beraber Olması
Enes bin Malik diyor ki:
“Resulullah (s.a.a), hastanın ziyaretine giderdi, cenazeyi teşyi ederdi ve kölenin davetini icabet (kabul) ederdi.”[7]
7- Birlikte Oturduğu Kimseye Saygısı
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a)’in, birlikte oturduğu kimsenin önünde ayağını uzatması kesinlikle görülmemiştir.”[8]
8- Sözü Kesmemesi
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), kimsenin sözünü, haddini aşmadıkça kesmezdi; kestiğinde de sakındırarak veya kalkarak bu işi yapardı.”[9]
9- Oturma Adabı
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), oturup kalkarken mutlaka Allah’ı anardı; meclislerde kendisi için özel bir yer seçmezdi; bu işten nehy ederdi; bir toplantıya katıldığında meclisin son kesiminde (boş olan yerde) otururdu ve diğerlerine de böyle yapmalarını emrederdi.”[10]
10- Misafire Karşı Davranışı
İmam Musa Kazım (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a)’e misafir geldiğinde, Hazret onunla birlikte yemek yerdi; misafir elini yemek ve sofradan çekmedikçe O elini çekmezdi.”[11]
11- Musafaha Etmesi
İmam Cafer Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a) bir kimseyle musafaha ettiğinde (tokalaştığında), o elini geri çekmedikçe, Hazret kesinlikle elini geri çekmezdi.”[12]
12- Güler Yüzlülüğü
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a) sürekli güler yüzlü ve yumuşak huylu idi; sert ve katı değildi.”[13]
13- Konuşması
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a) kimseyi kınamazdı, kabahatini yüzüne vurmazdı, sürçme ve ayıplarını aramazdı ve sevabını ümit ettiği sözler dışında (bir şey) konuşmazdı.”[14]
14- Yemeği
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), Allah ruhunu alıncaya dek sürekli arpa ekmeği yerdi.”[15]
15- Şakası
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), şaka ve lâtife yapardı; ama haktan başka bir şey söylemezdi.”[16]
16- Normal Yemesi
Resulullah (s.a.a) buyurmuştur ki:
“Biz öyle bir aileyiz ki, acıkmadıkça yemek yemeyiz; yediğimizde de doyasıya yemeyiz.”[17]
17- Toplumda Yemek Yemesi
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a) toplumla birlikte yemek yediğinde, elini ilk olarak yemeğe o uzatırdı; halkın doyasıya yemesi için de yine son olarak o elini yemekten çekerdi.”[18]
18- Halkın Aklı Miktarınca Konuşması
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), kesinlikle kendi aklı miktarınca halkla konuşmamıştır. (Bu konuda) Kendisi buyurmuştur ki: “Biz peygamberler topluluğu, insanlarla akılları miktarınca konuşmakla görevli kılınmışız.”[19]
19- Adaletle Bakışı
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), bakışlarını ashabı arasında bölürdü; buna-ona (herkese) eşit olarak bakırdı.”[20]
20- Şefkati
İmam Bakır (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), cemaat namazı kılarken, bir çocuğun ağlama sesini duyduğunda, (cemaat namazına katılmış olan annenin çocuğuna yetişmesi için) namazı hafif ve kısa kılardı.”[21]
21- Allah İçin Sinirlenmesi
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), İlahî sınırlar çiğnenmedikçe, kendisine yapılan zulümden dolayı intikam almazdı; İlahî sınırlar çiğnendiğinde sinirlenirdi; siniri ise Allah içindi.”[22]
22- Misvak Kullanması
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), her zaman uykudan kalktığında dişlerini misvaklardı.”[23]
23- Vaktini Üçe Bölmesi
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), kendi evine gittiğinde vaktini üçe bölürdü: Bir kısmını Allah’a, bir kısmını ailesine, bir kısmını da şahsi işlerine ayırırdı.”[24]
24- Dilini Koruması
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), dilini, O’nu ilgilendirmeyen ve O’na faydası olmayan şeylerden korurdu; diliyle halkı bir araya toplardı ve onları kendisinden kaçırmazdı.”[25]
25- Güzel Ahlaklara Sahip Olması
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), herkesten daha cömert, daha cesaretli, daha doğru konuşan, daha vefalı, daha yumuşak huylu ve daha güzel muaşeret edendi.”[26]
26- Kız Çocuğu Olduğunda
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a)’e, bir kız çocuğu olduğuna dair kendisine müjde verildiğinde şöyle buyuruyordu: “Bir güldür; rızkı ise Allah’adır.”[27]
27- Kıbleye Doğru Oturması
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), genellikle yüzü kıbleye doğru otururdu.”[28]
28- Alçak Gönüllülüğü
İmam Bakır (a.s), Resulullah (s.a.a)’in şöyle buyurduğunu nakletmiştir:
“Beş şeyi, benden sonra sünnet olması için ölene dek terk etmeyeceğim: 1) Kölelerle yerde yemek yemeği. 2) Palanlanmış merkebe binmeği. 3) Keçiyi elimle sağmayı. 4) Yünlü elbise giymeği. 5) Çocuklara selam vermeği.[29]
29- Saç ve Sakalını Taraması
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), sürekli saç ve sakalını tarayıp düzeltirdi; saç ve sakalını genellikle suyla (ıslatarak) düzeltip tarardı.”[30]
30- Konuşurken Tebessüm Etmesi
Ebu Derda’dan şöyle dediği nakledilmiştir:
“Resulullah (s.a.a) bir söz söylediğinde, o sözü söylerken tebessüm ederdi.”[31]
31- Yürüyüşü
İbn-i Abbas’tan şöyle dediği nakledilmiştir:
“Resulullah (s.a.a) yol yürürken, öyle canlı ve dinamik yürürdü ki, bu yürüyüş sahibinin, aciz ve yorgun insanlar gibi yürümediği hemen kendini gösterirdi.”[32]
32- Sade Yaşayışı
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), yerde yemek yerdi; köleler gibi (dizleri üzerinde) otururdu; kendi eliyle ayakkabı ve elbisesini yamardı; eğersiz merkebe binerdi; arkasına da birisini bindirirdi.”[33]
33- Şecaati
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Savaş şiddetlendiğinde ve düşmanla karşı karşıya geldiğimizde Resulullah’a sığınıyorduk; Resulullah’tan düşmana daha yakın bir kimse yoktu.”[34]
34- Hamd Etmesi
“Resulullah (s.a.a), her gün üç yüz atmış kez Allah’a hamd ederdi.”[35]
35- Konuşma Meclisi
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a) konuştuğunda, meclistekiler başlarını aşağı eğerek (canı-gönülden O’nu) dinlerlerdi; öyle ki, sanki başlarının üzerinde bir kuş durmuştu.[36] Susunca ashap konuşmaya başlardı. Konuştuklarında ise, O Hazretin huzurunda birbirleriyle çekişmez ve niza etmezlerdi; bir kimse konuştuğunda, o sözünü bitirene dek susup onu dinlerlerdi.”[37]
36- Ashabı Arasında Oturması
Ebuzer-i Gıfârî diyor ki:
“Resulullah (s.a.a) ashabı arasında (daire şeklinde) otururdu; bir garip geldiğinde soru sormak için onlardan hangisinin Peygamber olduğunu ve sorusunu O’ndan soracağını bilemezdi.”[38]
37- Esans Kullanması
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), yemekten daha çok esansa para harcardı.”[39]
38- Ashabını Sorup-Soruşturması
Enes’ten şöyle dediği nakledilmiştir:
“Resulullah (s.a.a), ashabından birisini üç gün görmediğinde onu sorup-soruştururdu; gayıp (yolculuğa gitmiş) olduğunda, hakkında dua ederdi; hasta olduğunda ise halini sormaya giderdi.”[40]
39- Allah’a Karşı Tevazusu
İmam Sadık (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a), Allah Teala O’nu peygamberliğe seçtiği günden, O’nun ruhunu aldığı güne dek asla yaslanarak yemek yememiştir; bu ameli, Allah’a tevazusundan dolayı idi.”[41]
40- Ashabı Hoşnut Etmesi
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Resulullah (s.a.a) ashabından birini üzüntülü gördüğünde, şaka ve latifeyle onu hoşnut eder ve şöyle buyururdu: “Allah Teala, kardeşlerinin yüzüne asık suratla bakan kimseyi sevmez.”[42]
Kaynakça:
1- Bihar’ul- Envar.
2- Sünen’ün- Nebi.
3- Mekarim’ul- Ahlak.
4- Nehc’ul- Balağa.
5- Mehaccet’ul- Beyza.
6- Usul-u Kâfı.