Kur'an İnsan sözüne benziyor mu?

Şeytan ve şeytanlaşmış insanlar döndü dedi:
"Kur'an insan sözüne benziyor; onların konuşması tarzındadır. Demek insan sözüdür. Eğer Allah'ın sözü olsa, Ona yakışacak, her yönde harikulade bir tarzı olacaktı. Onun san'atı nasıl insan san'atına benzemiyor(deniyor); sözüde da benzememeli."
Cevab ;
Nasıl ki Peygamberimiz (a.s.m.), mucizelerinden ve özelliklerinden başka, fiil hal ve tavrında insan olup, insan gibi İlahi adete ve kainatta koyduğu kanunlara itaat etmiş ve söz dinlemiş. O da soğuk çeker, acı çeker, ve hakeza... Herbir hali ve tavrında harikulade bir vaziyet verilmemiş-ta ki ümmetine hareket ve fiileri ile imam olsun, tavırı ile rehber olsun, bütün hareketleri ile ders versin. Eğer her tavrında harikulade olsaydı, bizzat her yönde imam olamazdı, herkese tam ve gerektiği gibi bir mürşid olamazdı, bütün halleri ile rahmeten li'l-alemin olamazdı.
Aynen öyle de, Kur'an-ı Hakim, şuur sahiplerine bir imamdır, cin ve inse mürşiddir, kemal sahiplerine rehberdir, hakikati istiyenlere öğretmendir. Öyleyse, insan konuşması ve üslubu tarzında olmak, mecburen ve kesindir. Çünkü, cin ve ins niyazını ondan alıyor, duasını ondan öğreniyor, meselelerini onun lisanıyla zikrediyor, insanlar arasındaki ilişkileri ondan talim ediyor, ve hakeza, herkes onu başvuru kaynağı yapıyor. Öyleyse, eğer Hazret-i Musa Aleyhisselamın Tur-i Sina'da işittiği kelamullah tarzında olsaydı, insan bunu dinlemekte ve işitmekte tahammül edemezdi ve başvuru kaynağı edemezdi. Hazret-i Musâ Aleyhisselam gibi bir ulül'azm, ancak birkaç sözü işitmeye tahammül etmiştir. Musa Aleyhisselam demiş: " Senin kelamın böyle midir?' Allah buyurdu: 'Ben bütün lisanların kuvvetine sahibim. Süyuti, ed-Dürrü'l-Mensur, 3:536. düsturundan titrer.
Ve ikinci olarak: Bir insan kendi başına böyle yapması-Kur'an'ı yazması- ve başarması hiçbir açıdan mümkün değildir, belki yüz derece imkansızdır. Çünkü birbirine yakın kişiler birbirini taklit edebilirler. Bir cinsten olanlar birbirinin görüntüsüne girebilirler. Mertebece birbirine yakın olanlar birbirinin makamlarını taklit edebilirler,geçici olarak insanları iğfal ederler; fakat daimi iğfal edemezler. Çünkü, dikkatli kişilerin gözünden, ister istemez, tavır ve hali içindeki yapmacıklıklar ve zorlamalar sahtekarlığını gösterecek, hilesi devam etmeyecek.
Eğer sahtekarlıkla taklide çalışan, ötekinden gayet uzaksa, mesela adi bir adam İbn-i Sina gibi bir dahiyi ilimde taklit etmek istese ve bir çoban bir padişahın vaziyetini takınsa, elbette hiç kimseyi aldatamayacak, belki kendi maskara olacak. Herbir hali bağıracak ki, "Bu sahtekardır!"
İşte - haşa, yüz bin defa haşa - Kur'an insan sözü farz edildiği vakit, nasıl ki bir yıldız böceği bin sene zorlanmadan, hakiki bir yıldız olarak rasathaneye görünsün? Hem bir sinek, bir sene tamamen tavus kuşu suretini yapmacıksız ona hoşlanarak bakanlara göstersin? Hem sahtekar, sıradan bir asker, ünlü, yüce bir generalin tavrını takınsın, makamında otursun, çok zaman öyle kalsın, hilesini hissettirmesin? Hem iftiracı, yalancı, itikadsız bir adam, ömrü boyunca daima en sadık, en emin, en itikatlı bir kişinin kalitesini ve vaziyetini en dikkatli bakışlara karşı telaşsız göstersin, dahilerin bulunduğu bir cemaatin bakışlarından yapmacıklığını saklansın? Bu ise yüz derece imkansızdır; ona hiçbir akıllı mümkün diyemez. Ve öyle de farz etmek, apaçık bir muhali olabilir farz etmek gibi bir hezeyandır,saçmalıktır.

O (İnsan) hiçbir söz söylemez ki yanında bir hazır gözetleyen bulunmasın (o her ne söylerse onun yanında mutlaka hazır bir gözetleyen vardır).

"Ağızdan ne çıkarsa, hayır veya şer her ne söz söylenirse" demektir ki bu ifade ile, sadece ağızdan çıkan sözler değil, dışa vurulan tüm eylemler de kastedilmiştir. Çünkü ağızdan çıkan bir hece, kişinin dışa vuran en küçük eylemidir. Dolayısıyla insanın ne söylediğini, ne yaptığını gözetleyen tespitçiler hiçbir sözü ve hareketi kaçırmadan kaydederler.

Ancak, insana her yakından daha yakın olan, insanın nefsindeki gizlilikleri ve içine doğan her dürtüyü insandan daha iyi bilen Allah, insanları sadece iradeleri ile bilinçli olarak yaptıklarından sorumlu tutar:


Bakara; 225: Allah, sizleri yeminlerinizdeki boş sözlerden sorumlu tutmaz; ama kalplerinizin kazandıkları (bilinçli yapılmış eylemleriniz) nedeniyle sorumlu tutar. Allah bağışlayıcıdır, yumuşak davranandır.


Buradan da, insanın bilinci yerinde değilken, iradesi dışındaki sözleri ve hareketlerinin kayda girmeyeceği, bunlardan insanın sorumlu tutulmayacağı anlamı çıkmaktadır.


İki tespitçi

Bu iki tespitçinin ne oldukları bir sonraki pasajda, kendilerinden "سائق saik" ve "شهيد şehid" olarak bahsedilmek suretiyle açıklanmıştır. Ayrıca "saik", 23. ve 27. ayetlerde "karin" sözcüğü kullanılarak bir kez daha açıklanmıştır. Bu açıklamalara rağmen buradaki tespitçileri; "insanın sağında hayırları, solunda şerleri yazan melekler" olarak anlayıp anlatmak, hem sözcükler açısından hem melek kavramı açısından hem de pasajın anlamı açısından yanlıştır.

Sağından solundan


Ayette bahsi geçen iki tespitçi ile ilgili olarak, yukarıda belirttiğimiz anlayışta, meselâ; "sağdaki melek iyilikleri ve sevapları, soldaki melek kötülükleri ve günahları kaydeder. (!)" gibi ilginç rivayetler ortaya atılmış ve bu rivayetlerde gerçek dışı anlatımlara yer verilmiştir.

Zıt anlamlı sözcüklerin birlikte kullanılmasının, sözcüklerin anlamlarına zenginlik kazandırdığını ve bu ifadelerin, sözcüklerin kendi anlamlarından daha başka anlamlara geldiğini unutmamak lazım..
Buradaki "sağından, solundan" ifadesi ile de sadece sağ ve sol değil tüm yönler kastedilmiştir. Dolayısıyla bu tespitçiler insanın sadece sağında ve solunda değil; sağında, solunda, önünde, arkasında, altında, üstünde, içinde, dışında yani kalbindedirler. İnsanı sürekli kontrol altında tutarak söylediği ve yaptığı her şeyi kayda alıp saklayan ve zamanı gelince sakladıklarını çıkarıp ortaya koyan bu tespitçiler, Allah`ın insana verdiği iki yeti olup, bunlar bize göre İblis ve hafızadır (bellektir). Bu yetilere meleke demek mümkünse de melek demek doğru değildir.